Sinir sistemi gelişiminde hiyerarşik bir düzen vardır:
- Basitten karmaşığa doğru: Önce heceleme, sonra konuşmayı öğrenme.
- Genelden spesifiğe doğru: Önce ulnar, sonra tüm elle yakalama ve en sonunda radyal yakalama yetisinin gelişmesi.
- Baştan ayaklara doğru (sefalokaudal): İlk aylarda ense kas sinirlerinin gelişimi ile başını dik tutmayı öğrenme, sonra sırasıyla oturmayı ve yürümeyi öğrenme.
- Merkezden uçlara doğru (proksimalden distale): Objeyi yakalamak için önce kolunu, sonra ellerini kullanmayı öğrenme.
Serebral Palsi (CP):
Bebeğin anne karnında, doğum sırasında, doğumdan hemen sonraki aylarda beyninde oluşan kalıcı hasara bağlı görülen bir dizi semptomu (motor becerilerin kısıtlanması, konuşma ve öğrenme bozukları ve diğer bozukluklar gibi) açıklamak için kullanılan genel bir terimdir.
Risk Faktörleri:
- Genel: Gestasyonel yaşın <32 hf / Doğum ağrılığının <2500 gr
- Maternal nedenler: Mental retardasyon, epilepsi, hipertiroidi, 2 veya daha fazla ölü doğum, motor defisitli kardeş.
- Hamilelik boyunca: İkiz gebelik, fetal büyümede gerilik, idrar protein atılımında artış, düşük plesantal ağırlık.
- Fetal faktörler: Fetal malformasyonlar, fetal bradikardi, neonatal nöbet
Tonus anormalliklerine göre sınıflandırma:
- Spastik
- Diskinetik
- Atetoid
- Koreiform-Distal
- Ataksik
- Hipotonik
Tutulan vücut kısmına göre sınıflandırma:
- Dipleji
- Kuadripleji
- Tripleji
- Hemipleji
Yenidoğan döneminde CP’den kuşkulandıran bulgular:
– Risk faktörlerinin varlığı
– Konvülziyon
– Mikro/makrosefali, hidrosefali
– Hipertoni/hipotoni
– Gelişimsel reflekslerin; alınamaması-asimetrik alınması-zamanında kaybolmaması
Nörolojik Muayene
- Mental durum
- Görme – işitme – konuşma
- Kas gücü ve istemli kas kontrolü
- Refleksler
- Kas tonusu
- İstemsiz hareketler
Ortopedik muayene
- Eklem hareket açıklığı
- Deformite ve kontraktür
- Denge
- Otururken, ayakta ve yürürken postür
Fonksiyonel Muayene
- Oturma
- Yürüme
- El becerisi
Fonksiyonel Muayene
- Oturma muayenesi
- Yürüme muayenesi
- Ambulasyon kapasitesinin sınıflanması
- Yürüme analizi
CP’ de Patolojik Yürüme
- Sıçrama yürüyüşü (jump knee gait)
- Bükük diz yürüyüşü crouch gait)
- Tutuk diz yürüyüşü (stiff knee gait)
- Makaslama yürüyüşü (scissoring gait)
Rehabilitasyon:
- Fizyoterapi: Konvansiyonel Egzersiz Programları, Nörofasilitasyon Teknikleri, Fonksiyonel Terapi
- İş ve Uğraşı Terapisi
- Konuşma ve İşitme Terapisi
- Görme Rehabilitasyonu
- Disfaji Rehabilitasyonu
- Ağız ve Diş Sorunları
Konvansiyonel Egzersiz Programları:
- Eklem hareket açıklığına yönelik aktif ve pasif egzersizler
- Germe
- Güçlendirici egzersiz programları
- Kardiyovasküler kapasiteyi arttırıcı egzersiz programlarından oluşur.
Nörofasilitasyon Yöntemleri:
- MSS’ ne gönderilen duysal uyarılar refleks olarak motor yanıt oluşturur. SP’ de bu tekniklerinin tümü aynı prensibe dayanan ancak farklı uyarı pozisyon ve modaliteleri uygulayan terapilerdir.
- Tüm tekniklerin genel amacı: Kas tonusunu normalleştirmek, gövdede ileri denge reaksiyonlarını geliştirmek normal hareket paternlerini fasilite etmek.
Fonksiyonel Terapi:
- Çocuk ve aile için öncelikler belirlenir.
- Aktiviteler çocuğun yaşadığı doğal ortamda,
- Tekrarlayıcı olarak yaptırılır.
- Motor yeteneği öğrenmeyi kuvvetlendirir.
- Çocuk aktif rol alır.
“Aktif motor öğrenme> pasif motor öğrenme”
Cihazlama:
- KAFO-metal barlı AFO kullanılmaz.
- Plastik AFO’ ların varyasyonları ile biyomekanik kontrol sağlanır, mümkün olan en küçük cihaz kullanılır.
- Yürüyemeyecek çocuklarda bile MUTLAKA mobilizasyon sağlanmalıdır.
